25 grudnia, czyli Boże Narodzenie było w tradycji sądeckiej bardzo dużym świętem. Zwyczajem było to, aby zostać w domu i powstrzymywać się od wszelkiej pacy. Gospodarz nie mógł jednak leżeć. W świat dawnej sądeckiej wsi zabiera nas sądecki etnolog Kamil Basta, który jest gościem cyklu świątecznych audycji 'Święta na ludowo’ w radiu RDN Nowy Sącz.
Świętowanie Bożego Narodzenia rozpoczynano pasterką, czyli Mszą św. o północy. Wracając z takiego nocnego nabożeństwa do domu, trzeba było wejść do strumienia lub potoku, albo przynajmniej przebyć się wodą ze studni.
Jak mówił Kamil Basta, etnolog z Sądeckiego Parku Etnograficznego w Nowym Sączu, dawniej wierzono, że zimna woda da pomyślność w kolejnym roku.
– Wierzono, że kąpiel w takiej zimnej wodzie zapewnia zdrowie przez cały rok. I długo się to utrzymywało, bo jeszcze długo po II wojnie światowej starano się, żeby chociaż ręce i twarz przemyć w tej zimnej, naturalnej wodzie, żeby być zdrowym. Praktykowano takie zwyczaje.
Boże Narodzenie było wielkim świętem. O ile dziś kojarzy nam się z odwiedzinami rodziny i bliskich, to dawniej spędzano ten dzień w domu. Nie wolno było też wykonywać dodatkowych prac.
– Wiadomo, że zwierzęta same się nie nakarmią, więc trzeba było je nakarmić, aczkolwiek nie wolno było wykonywać takich prac, jak na przykład zamiatanie. Nie wolno było też kłaść się czy leżeć, bo było mówione, że jeżeli gospodarz albo gospodyni leży tego dnia, no to w przyszłym roku zboże będzie leżało. Był to taki dzień świąteczny, dzień, w którym wstrzymywano się od pracy, który miał upłynąć na skupieniu i w takiej atmosferze rozmyślania czy modlitwy.
Zupełnie inaczej wyglądał już drugi dzień świąt. Wtedy można było sobie pozwolić na różne szaleństwa – mówi etnolog.
Dodajmy, że Kamil Basta jest gościem cyklu naszych świątecznych audycji 'Święta na ludowo’.
Słyszycie je w Wigilie (24.12) i Boże Narodzenie (25.12) o 8.45, a w drugi dzień świąt (26.12) o 9.30.
