Coś, co Francuzom zajęło kilka lat, Polscy naukowcy osiągnęli w dwa miesiące. Wykłady o Karolu Olszewskim i Zygmuncie Wróblewskim będą jednym z elementów obchodów 140. rocznicy skroplenia składników powietrza – tlenu i azotu, które odbędą się w Pasażu Odkryć.
W ramach wydarzenia będzie też zwiedzanie Pracowni Olszewskiego, eksperymenty z wykorzystaniem ciekłego azotu czy panel dyskusyjny.
Jak mówi kierownik tarnowskiego Pasażu Odkryć Joanna Babula, odkrycie dokonane przez polskich naukowców zrewolucjonizowało ówczesną wiedzę, a także pozwoliło na rozwój innych dziedzin nauki.
– Wynalazek, odkrycie Olszewskiego i Wróblewskiego było bardzo ważne dla chemii i fizyki w ówczesnych czasach z tej przyczyny, że im udało się osiągnąć temperatury minus 255 stopni Celsjusza, jako jedynym na świecie. W tamtych czasach było to laboratorium wiodące, które mocno przyczyniło się do rozwoju dziedziny, jaką jest kriogenika.
Jako, że Karol Olszewski jest jednym z patronów Pasażu Odkryć, a w budynku znajduje się jego pracownia, ośrodek postanowił hucznie świętować okrągłą rocznicę sukcesu polskich naukowców na arenie światowej. Przez dwa dni (piątek i sobota) zaplanowano szereg wydarzeń, mających na celu przybliżyć zarówno młodszym, jak i starszym mieszkańcom, to wielkie osiągnięcie. W piątek (21.04) w Kinie Marzenie będzie miał miejsce wykład prof. dra hab. Andrzeja Szytuły o polskich odkrywcach, później przeprowadzane będą eksperymenty, a następnie odbędzie się panel dyskusyjny na temat kriogeniki.
Z kolei w sobotę (22.04) w Pasażu Odkryć będzie można zwiedzić Pracownię Olszewskiego, która dedykowana jest naukom przyrodniczym. Doświadczenia z ciekłym azotem będzie prowadził prof. oświaty Marek Lipiński, długoletni nauczyciel fizyki i popularyzator nauki. Jednym z przykładów będzie próba wbicia gwoździa zamrożonym bananem.
– Obrazowe wbicie gwoździa bananem pokazuje zmianę własności sprężystych i w ogóle własności ciał, jak temperatura się gwałtownie obniży o kilkadziesiąt czy kilkaset stopni. Wówczas niektóre ciała zmieniają swoją sprężystość, stają się kruche lub twarde. Pokażemy ponadto eksperymenty związane z tym, że wrzenie ciekłego azotu pod normalnym ciśnieniem, odbywające się w prawie minus 200 stopniach Celsjusza, daje parę, mgłę, której ciśnienie powoduje, że nie możemy takich zbiorników na ciekły azot mieć szczelnie zamkniętych. Pokażemy, co się dzieje, jeżeli zakorkujemy je szczelnie. Pokażemy własności metali, zmienione w niskiej temperaturze. Również pokażemy płatki kwiatu, który też zamrozimy. Pokażemy zmianę właściwości oporu elektrycznego.
Przypomnijmy, 140 lat temu, w 1883 roku Karol Olszewski i Zygmunt Wróblewski, jako pierwsi naukowcy na świecie, w Krakowie dokonali skroplenia tlenu oraz azotu. Dzięki temu odkryciu Kraków, w końcówce XIX wieku był czasie jednym z niewielu ośrodków europejskich, w których osiągano temperatury poniżej minus 100 stopni Celsjusza.
Na wydarzenie obowiązywały zapisy. Jak dowiedziało się RDN Małopolska, nie ma już wolnych terminów.