czwartek, 14 sierpnia 2025
TARNÓW +48 14 627 50 50  NOWY SĄCZ +48 18 449 06 00 

103,6 FM | 101,2 FM | 88,3 FM | 105,1 FM

  • STRONA GŁÓWNA
  • WIADOMOŚCI
    • AKTUALNOŚCI
    • RELIGIA
    • SPORT
    • KULTURA
    • GALERIE
  • KONCERT ŻYCZEŃ
  • PATRONATY
  • 43. PPT
  • RAMÓWKA
  • REKLAMA
  • RADIO
    • KINO PLENEROWE
    • LUDZIE RADIA
    • AUDYCJE
    • KONCERT ŻYCZEŃ
    • PATRONAT
    • PRACA
    • PRACA KRAKÓW
    • TARGI PRACY KRAKÓW
    • DODAJ OFERTĘ PRACY
    • ATS
    • POLITYKA PRYWATNOŚCI
    • STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
    • KONTAKT
  • WSPARCIE
Brak
View All Result
POSŁUCHAJ
RDN
  • STRONA GŁÓWNA
  • WIADOMOŚCI
    • AKTUALNOŚCI
    • RELIGIA
    • SPORT
    • KULTURA
    • GALERIE
  • KONCERT ŻYCZEŃ
  • PATRONATY
  • 43. PPT
  • RAMÓWKA
  • REKLAMA
  • RADIO
    • KINO PLENEROWE
    • LUDZIE RADIA
    • AUDYCJE
    • KONCERT ŻYCZEŃ
    • PATRONAT
    • PRACA
    • PRACA KRAKÓW
    • TARGI PRACY KRAKÓW
    • DODAJ OFERTĘ PRACY
    • ATS
    • POLITYKA PRYWATNOŚCI
    • STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
    • KONTAKT
  • WSPARCIE
SŁUCHAJ
RDN

Odczytano dwa zwoje żydowskiej Tory z dąbrowskiej synagogi. Była zapomniana przez dziesiątki lat

Maksymilian Osakautor / źródło: Maksymilian Osak
2023/10/27 - 10:10
- AKTUALNOŚCI
A A
fot. Ośrodek Spotkania Kultur w Dąbrowie Tarnowskiej

fot. Ośrodek Spotkania Kultur w Dąbrowie Tarnowskiej

Udostępnij na FacebookUdostępnij na TwitterEmail

Są niemymi świadkami sporego kawałka historii Dąbrowy Tarnowskiej, choć ‘żywymi’, bo zawierają Słowo Boże. Dwa zwoje Tory, które dziesiątki lat były zapomniane, a potem powróciły do dąbrowskiej synagogi, zostały na nowo odczytane i sprawdzone pod kątem ich kompletności.

Historia tych dwóch zwojów jest prawdopodobnie dłuższa niż samej dąbrowskiej synagogi, która powstała w drugiej połowie XIX wieku. Wówczas do jej drewnianego budynku, który później stał się murowanym, trafił pierwszy, a zarazem straszy zwój, który może mieć nawet 150 lat.

Zwoje były używane do modlitw prowadzonych w synagodze przez żydów, aż do czasu holocaustu, który rozpoczął się w trakcie II wojny światowej. Wówczas w Dąbrowie, Niemcy stworzyli getto, a później zdecydowali się je zniszczyć wraz z synagogą.

Inicjator sprawdzenia zwojów ks. Ryszard Piasecki mówi Radiu RDN Małopolska, że mimo tego przetrwały do dziś dzięki heroizmowi anonimowego mieszkańca Dąbrowy.

– Historia mówi tak, że kiedy przymierzano się do likwidacji getta, a co za tym idzie synagogi, jakiś dąbrowianin wywiózł zwoje Tory do Tuchowa. Tam zdeponował je u ojców Redemptorystów z takim nakazem, że jeżeli kiedykolwiek synagoga powróci do swojej świetności, to żeby wtedy ta Tora powróciła na swoje miejsce. Po jej odbudowie i renowacji w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku te zwoje zostały zwrócone przez oo. Redemptorystów.

https://rdn.pl/wp-content/uploads/2023/10/26Piasecki1.mp3

Po powrocie zwojów Tory, fragment jednego z nich można dziś oglądać na wystawie w Ośrodku Spotkania Kultur, czyli budynku dawnej synagogi. Jednak aż do teraz nie dokonano ich analizy, aby stwierdzić czy są kompletne i można je nazwać pełnoprawną Torą.

Problemem były m.in. kwestie finansowe, jednak dzięki inicjatywie ks. Ryszarda Piaseckiego udało się tego dokonać.

– Znając naszych znakomitych tarnowskich biblistów zwróciłem się do ks. prof. Tadeusza Brzegowego. Dokonaliśmy takiej analizy, pobieżnej oczywiście, bo nie było możliwości, żeby przeczytać całą tę Torę, pomimo tego, że ks. profesor zna dobrze język hebrajski. To wszystko po prostu wymaga czasu i nie da się tego zrobić tak szybko. Jednak poprzez wycinkowe jej odczytanie stwierdziliśmy, że to są dwie kompletne Tory, dwa pełne zwoje.

https://rdn.pl/wp-content/uploads/2023/10/26Piasecki2.mp3

Analiza wykazała nie tylko kompletność dwóch zwojów Pięcioksięgu, ale ich dobry stan techniczny m.in. w miejscach ręcznego zszycia części pergaminów, dobrze zachowało się również ozdobne liternictwo hebrajskie.

Sprawdzenia ksiąg dokonał sławny tarnowski biblista ks. prof. Tadeusz Brzegowy. Od 1976 do 1992 wykładał biblistykę w Tarnowskim Instytucie Teologicznym, a od 1992 egzegezę Starego Testamentu w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.

Był współredaktorem serii wydawniczej 'Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych’, a także jednym z tłumaczy Biblii Paulistów. Znalazł się też w komitecie redakcyjnym 'Nowego Komentarza Biblijnego”. Opublikował sześcioczęściowy podręcznik dotyczący Starego Testamentu, wznawiany przez tarnowskie wydawnictwo 'Biblos’. Był też członkiem Stowarzyszenia Biblistów Polskich oraz Komitetu Nauk Teologicznych PAN.

Dlaczego zatem tak ważne było, aby na nowo odczytać te zwoje i je zweryfikować?

Księgi zawierające kolejno księgę Rodzaju, Wyjścia, Kapłańską, Liczb i Powtórzonego Prawa są bardzo ważne w judaizmie i nie każdy taki zwój można nazwać Torą. Ksiądz Piasecki tłumaczy, że to dlatego tak ważna była analiza tych, które są w Dąbrowie Tarnowskiej.

– Tora to najważniejsza księga judaizmu, w która była w każdej synagodze. Sami Żydzi mówią, że to jest ich swego rodzaju konstytucja dana przez Boga, która ich konstytuuje jako naród i nie wyobrażają sobie bez niej życia. Synagogi służą głównie do tego, żeby ją czytać. Tora była umieszczana na eksponowanym miejscu i uroczyście w nich czytana. Do dziś Torę pisze się ręcznie na cielęcym pergaminie. Każda pisana jest w kolumnach, a każda kolumna ma 42 wiersze i musi zawierać taką sama liczbę identycznych znaków. Ktoś obliczył, że cała Tora zawiera 304 805 liter, które muszą się znajdować w tym samym miejscu, nieważne czy to będzie Tora w Dąbrowie Tarnowskiej, czy Nowym Jorku.

https://rdn.pl/wp-content/uploads/2023/10/26Tora.mp3

Dąbrowska synagoga przez dziesiątki lat pełniła funkcję modlitewną, a aż do wybuchu II wojny światowej 50 procent mieszkańców miasta stanowili żydzi. To się zmieniło po holocauście, a w czasie wojny Niemcy stworzyli, a następnie zlikwidowali getto oraz spalili synagogę, która aż do lat 10. XXI wieku pozostawała w ruinie.

Wówczas ją odnowiono i dziś już nie pełni funkcji modlitewnej, ale jest Ośrodkiem Spotkania Kultur, w którym odbywa się wiele wydarzeń kulturalnych, a jej wnętrze można zwiedzać i zobaczyć wiele eksponatów, które ukazują historię miasta i Powiśla Dąbrowskiego.

20231019 095709 scaledfot. Ośrodek Spotkania Kultur w Dąbrowie Tarnowskiej
20231019 095311 scaledfot. Ośrodek Spotkania Kultur w Dąbrowie Tarnowskiej
20231019 103230 scaledfot. Ośrodek Spotkania Kultur w Dąbrowie Tarnowskiej
Tagi: Dąbrowa TarnowskaHOTks. Ryszard PiaseckiTorazwoje Torysynagoga Dąbrowa Tarnowska
Poprzedni

25 lat temu na misjach zginął ks. Jan Czuba, tarnowski misjonarz. Wkrótce będzie Jego proces beatyfikacyjny

Następny

Są regularnie rozjeżdżane, ale zwiększyły bezpieczeństwo

ZOBACZ RÓWNIEŻ

maksy
AKTUALNOŚCI

W tym kościele czuć obecność św. Maksymiliana. W ołtarzu jest jego numer obozowy 16670

14 sierpnia 2025
fot. PKL Jaworzyna Krynicka
AKTUALNOŚCI

Szykuje się upalny długi weekend na beskidzkich szlakach. GOPR przypomina o podstawowych zasadach

14 sierpnia 2025
kamieniolom Kleczany
AKTUALNOŚCI

Kamieniołom w Klęczanach czeka kolejna modernizacja. W tle współpraca z Krakowskim Parkiem Technologicznym

14 sierpnia 2025
main
KULTURA

Kino plenerowe RDN ponownie na filmowej trasie w regionie. Odwiedziliśmy Lisią Górę [ZDJĘCIA]

13 sierpnia 2025
fot. KM PSP w Tarnowie
AKTUALNOŚCI

Wypadek ciągnika. Poszkodowanego traktorzystę zabrał śmigłowiec LPR

13 sierpnia 2025
fot. Sądeckie Wodociągi
AKTUALNOŚCI

Masz ostatnią szansę na uniknięcie kary. Ureguluj sprawę odprowadzania deszczówki

13 sierpnia 2025
lekarz fot.pixabay
AKTUALNOŚCI

W gminie Łużna chcą poszerzyć ofertę ośrodków zdrowia

13 sierpnia 2025
slaby marta droga krajowa
AKTUALNOŚCI

Utrudnienia na drodze krajowej 75 w Łabowej. Po przebudowie poprawi się bezpieczeństwo [WIDEO]

13 sierpnia 2025

NAJNOWSZE

maksy

W tym kościele czuć obecność św. Maksymiliana. W ołtarzu jest jego numer obozowy 16670

08:08

Szykuje się upalny długi weekend na beskidzkich szlakach. GOPR przypomina o podstawowych zasadach

07:07

Kamieniołom w Klęczanach czeka kolejna modernizacja. W tle współpraca z Krakowskim Parkiem Technologicznym

07:07

Kino plenerowe RDN ponownie na filmowej trasie w regionie. Odwiedziliśmy Lisią Górę [ZDJĘCIA]

21:09

Kino plenerowe RDN w Lisiej Górze [13.08.2025]

21:09

Wypadek ciągnika. Poszkodowanego traktorzystę zabrał śmigłowiec LPR

18:06

Masz ostatnią szansę na uniknięcie kary. Ureguluj sprawę odprowadzania deszczówki

16:04

W gminie Łużna chcą poszerzyć ofertę ośrodków zdrowia

16:04

Utrudnienia na drodze krajowej 75 w Łabowej. Po przebudowie poprawi się bezpieczeństwo [WIDEO]

15:03

Można już rezerwować bezpłatne bilety na otwarcie stadionu w Nowym Sączu

14:02

NIE PRZEGAP

fot. Grupa Krynicka GOPR

Mniej interwencji w górach niż zazwyczaj. Jednak GOPR cały czas apeluje o rozwagę [ROZMOWA]

31 lipca 2025
na zdjęciu: Michał Sumara, właściciel SKP

Przegląd samochodu będzie droższy. Diagności o nowych procedurach i cenach za badanie techniczne

12 sierpnia 2025
WhatsApp Image 2025 07 05 at 21.22.44 1

’Wilk, lew i ja’ – kino plenerowe w Tarnowie i Ostrowie

16 lipca 2025
RADIO KATOLICKIE
UN PAPIESKI
UNS
AKCJA KATOLICKA
BIBLOS
KULTURA TARNÓW
SRK
CARITAS
KANA
ITER
Małopolska
AKADEMIA TARNOWSKA

RDN MAŁOPOLSKA

ul. gen. Józefa Bema 14
33 - 100 Tarnów
tel.: +48 14 627 50 50
e-mail: info@rdn.pl

RDN NOWY SĄCZ

pl. Kolegiacki 4
33 - 300 Nowy Sącz
tel.: +48 18 449 06 00
e-mail: sacz@rdn.pl

AKTUALNOŚCI
RELIGIA
SPORT
KULTURA
GALERIE
PATRONATY
WSPARCIE

Copyright © Wszelkie prawa zastrzeżone. RDN. 2024.

Brak
View All Result
  • Radio RDN
  • WIADOMOŚCI
    • AKTUALNOŚCI
    • RELIGIA
    • SPORT
    • KULTURA
  • KONCERT ŻYCZEŃ
  • GALERIE
  • 43. PPT
  • PATRONATY
  • RAMÓWKA
  • REKLAMA
  • RADIO
    • KINO PLENEROWE
    • LUDZIE RADIA
    • AUDYCJE
    • KONCERT ŻYCZEŃ
    • PATRONAT
    • PRACA
    • PRACA KRAKÓW
    • TARGI PRACY KRAKÓW
    • DODAJ OFERTĘ PRACY
    • ATS
    • POLITYKA PRYWATNOŚCI
    • STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
  • KONTAKT
  • WSPARCIE

© 2024. Wszelkie prawa zastrzeżone. RDN.

Ta strona korzysta z plików cookie. Kontynuując korzystanie z tej witryny, wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Polityka prywatności.
Przejdź do treści
Otwórz pasek narzędzi Narzędzia ułatwień

Narzędzia ułatwień

  • Powiększ tekstPowiększ tekst
  • Zmniejsz tekstZmniejsz tekst
  • Odcienie szarościOdcienie szarości
  • Wysoki kontrastWysoki kontrast
  • NegatywNegatyw
  • Podkreślone linkiPodkreślone linki
  • Czcionka alternatywnaCzcionka alternatywna
  • Resetuj Resetuj