Magia Świąt. Bombki, bańki, szklane cacka i glaskule z kolekcji Dominika Święsa

2 grudnia 2022 r., o godz. 18:00, w Siedzibie Muzeum Okręgowego w Tarnowie, odbędzie się otwarcie wystawy „Magia Świąt. Bombki, bańki, szklane cacka i glaskule z kolekcji Dominika Święsa” z cyklu „Tarnowscy kolekcjonerzy”.

Historia bombek choinkowych sięga 1847 roku, kiedy to Hans Greiner, pracownik zatrudniony w hucie szkła Lauscha w Niemczech, wpadł na pomysł utworzenia wydmuszki z cienkiego szkła. Powstała z braku pieniędzy i potrzeby udekorowania drzewka choinkowego dla najbliższych. Bardzo szybko szklane ozdoby rozpowszechniały się w Niemczech, protestanckiej Europie i Stanach Zjednoczonych.

Określenie „bombka choinkowa” przyjęła się we wszystkich językach i nierozłącznie związana jest z okresem Bożego Narodzenia. Do Polski bombka podobnie jak choinka trafiła pod koniec w XIX wieku, bezpośrednio z Niemiec. Na początku najbardziej popularna była na terenie obecnej Małopolski. Szklane cacka zastąpiły wieszane na drzewkach świątecznych jedzenie, głównie cukierki, ciastka, jabłka, orzechy i pierniczki. Na wsiach polskich choinka wraz ze szklanymi ozdobami stała się popularna dopiero po II Wojnie Światowej. Zastąpiła wieszane pod stropem iglaste podłaźniczki, dekorowane ozdobami ze słomy, kolorowego papieru i okrągłymi światami wykonanymi z opłatków.

Dominik Święs jest jedną z kilkunastu osób w Polsce zajmujących się kolekcjonowaniem baniek szklanych. Jest obecnie uczniem trzeciej klasy Zespołu Szkół Plastycznych w Tarnowie. Pierwszą bombkę, która zapoczątkowała jego zbiór, dostał pięć lat temu od babci. Kolejne kupował już głównie na aukcjach internetowych. Jego kolekcja rozrasta się z dnia nadzień a obecnie liczy około 3 000 bombek, które pochodzą zarówno z Polski, jak i z innych zakątków Europy. Te pochodzące z polskich wytwórni to przede wszystkim bombki choinkowe z czasów PRL-u. Wyjątkowo ważnym wzorem dla właściciela kolekcji jest bombka w kształcie parasola. Obecnie sam zbiór szklanych parasoli liczy 10 sztuk. Każdy z nich jest inny i niepowtarzalny, wyjątkowy pod względem zdobienia i posiadają swoją indywidualną historię. Równie ważne miejsce w tej kolekcji zajmują: imbryki, bombki Bolek i Lolek, marynarz i numerowany egzemplarz samowara. Prezentowany na wystawie wybór liczy ponad 300 obiektów szklanych. Są wśród nich niewielkich rozmiarów postacie z bajek, zwierzęta (misie, psy, koty, psy, słonie), lale, bałwanki, krasnale, najdziwniejsze kształty i formy oraz klasyczne reflektory, wisiory oraz okrągłe malowane bombki. Oprócz nich na wystawie zaprezentowany zostanie zbiór szpiców choinkowych. Ozdoby te wykonane zostały metodą wolno dmuchaną oraz przy użyciu formy.

Wystawa realizowana w ramach projektu: „Muzea domowe – ożywianie tożsamości w społecznościach lokalnych Małopolski”.

Ekspozycja dostępna do 31 stycznia 2023 r.

Kuratorzy wystawy Barbara Bułdys, Anna Filar.