Bo choć kolorowe ściany miały przyciągać wzrok, nie miały zapraszać ludzi prosto do kuchni. Turyści często błędnie zakładają, że każdy pomalowany dom w Zalipiu jest częścią skansenu.
Gospodarze zwracają uwagę, że zdarzały się też kradzieże owoców i warzyw z prywatnych ogródków czy hałaśliwe zachowanie.
– Mieszkańcy są oburzeni tym zachowaniem, turyści przyprowadzają pieski, po których musimy sprzątać. Najwięcej pracy mamy po weekendach. Poza tym u nas nie da się otworzyć bramy i zostawić otwartej, bo wchodzą ludzie bez pytania czasem. Dlatego mieszkańcy zamykają szczelnie furtki.
– mówi sołtys Zalipia i radny w Oleśnie Andrzej Dymon.
W związku z takimi zachowaniami powstała petycja, w której autor pisze o naruszaniu prywatności mieszkańców, zaśmiecaniu miejscowości i błędnym postrzeganiu całej wsi jako skansenu.
Petycja została złożona do władz gminy Olesno, zarządzającego Domem Malarek i do Muzeum Ziemi Tarnowskiej, którego filią jest Zagroda Felicji Curyłowej w Zalipiu.
Turyści odwiedzający malowaną wieś często pierwsze kroki kierują do Zagrody Felicji Curyłowej w Zalipiu.
Przed wejściem do części muzealnej, trzeba w kasie opłacić bilet. Dlatego, jak czytamy w petycji, część tych zysków powinna być przekazana na potrzeby Zalipia, takie jak chociażby sprzątanie po turystach.
Dyrektor Muzeum Ziemi Tarnowskiej Kazimierz Kurczab odpowiada, że taka opcja w ogóle nie wchodzi w grę, bo nie jest zgodna z prawem.
– Ustawa nam na to nie pozwala. My jesteśmy instytucją Województwa Małopolskiego, na swoją działalność otrzymujemy dotację z Województwa Małopolskiego i ona jest przeznaczona tylko i wyłącznie na działalność statutową naszej instytucji i to samo dotyczy wszelkich dochodów, które otrzymujemy, te dochody mogą być przeznaczone tylko i wyłącznie na cele statutowe. W związku z czym, nie możemy przekazać tych pieniędzy na jakiekolwiek inne cele, a tym bardziej dzielić się z inną instytucją, bo to byłoby niezgodne z ustawą o finansach publicznych.
Autor petycji zwrócił się z podobnym wnioskiem do gminy Olesno. Chce, by część dochodów Gminnego Ośrodka Kultury gmina przekazywała na potrzeby Zalipia.
Wójt Witold Morawiec tłumaczy, że koszty przewyższają zyski i nie widzi możliwości, by przeznaczać na Zalipie dodatkowych pieniędzy.
– Nie bardzo widzę taką możliwość, bo generalnie tutaj cały Gminny Ośrodek Kultury, łącznie z Domem Malarek w Zalipiu, jest utrzymywany przez gminę w formie dotacji. Wiadomo, że tutaj część dochodów zostaje wypracowywana przez Gminny Ośrodek Kultury, natomiast jest to tylko niewielka część budżetu, który jest finansowany przez radę gminy.
Roczne utrzymanie Domu Malarek kosztuje gminę Olesno ponad 1 milion złotych, przy ok. 400 tysiącach złotych zwrotu z dochodu działalności tej instytucji kultury. To głównie pieniądze z zorganizowanych warsztatów i zajęć z malowania dla różnych grup zorganizowanych, bo za wstęp na teren Domu Malarek turysta już nie płaci.
Wójt Morawiec przyznaje jednocześnie, że temat kłopotliwych turystów był poruszany podczas zebrań wiejskich. Podobne sygnały docierają także do Domu Malarek w Zalipiu. Dyrektor Ewelina Sokołowska przekonuje, że wszyscy turyści są informowani, że Zalipie to nie skansen i instruowani, które zagrody są otwarte dla zwiedzających, a gdzie wchodzić nie wolno.
– Naszym takim głównym zadaniem, jeżeli chodzi o Dom Malarek, jest informowanie turystów, że Zalipie nie jest skansenem, że w tych domach, które są nadzwyczajnie ozdobione, malowane, funkcjonują mieszkańcy razem ze swoimi problemami, ze swoją codziennością, także zawsze staramy się turystom to uświadamiać. Bezpłatnie dajemy też mapkę, na której zaznaczone są wszystkie malowane zagrody plus zagrody udostępnione, czyli takie, w których właściciele wyrazili zgodę i chęć, w miarę swojej dostępności, mogą się turyści pojawiać u nich na podwórku.
W Zalipiu łącznie jest pomalowanych około 40 domów. To oznacza, że nie na każdym podwórku znajdziemy kwietne wzory.
Sami turyści, którzy odwiedzają Zalipie przyznają, że miejsce budzi zainteresowanie. Pan Marian i pani Małgorzata przyjechali do Zalipia z Andrychowa. Przyciągnęła ich ciekawość i chęć zobaczenia na żywo kwiecistych wzorów malowanych na domach, budynkach czy różnych przedmiotach. W rozmowie z RDN Małopolska zwracają jednak uwagę, że odwiedzanie prywatnych posesji musi być z wyczuciem i przede wszystkim za zgodą właściciela.
– Od dawna słyszałem o malowanych domach w Zalipiu i chciałem zobaczyć to na własne oczy. Tylko żeby nie było to nachalne, poczytałem na ten temat i tu jest informacja, że trzeba zapytać, albo obejrzeć to z daleka, można sfotografować, ale nie przeszkadzać, bo ludzie tam mieszkają, żyją.
Zalipia bez turystów nie wyobrażają sobie jednak niektóre malarki. Pani Janina Kruk, która maluje już od ponad 50 lat przekonuje, że każdy turysta jest u niej zawsze mile widziany i nikt nigdy nie nadużył jej gościnności.
– Lubię turystów, lubię rozmawiać, bardzo są grzeczni i podziwiają, zdjęcia sobie porobią, dziękują, jeszcze żaden turysta mi tu nic nie zaszkodził, nie wziął, wszyscy są tak mile widziani. Jak pozwiedzają obejście, to zapraszam ich do środka, żeby pokazać, co tam mam pomalowane, a oni czasem nie chcą wejść, żeby mi nie nabrudzić.
Malowana wieś na Powiślu Dąbrowskim z roku na rok staje się coraz chętniej wybieranym przez turystów miejscem. Przyjeżdżają zarówno mieszkańcy regionu, jak i turyści z Polski i z zagranicy. Ten kierunek często wybierają mieszkańcy Ameryki Południowej czy Japonii. Przyczynił się do tego także fakt, że malunki z Zalipia znalazły się na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturalnego.
Słynny od lat jest tu także konkurs ‘Malowana Chata’. W tym roku odbyła się 62. edycja, w które wzięło udział ponad stu uczestników, którzy chwalili się pięknymi, kolorowymi wzorami na swoim podwórku.
Tylko w tym roku Zalipie odwiedziło ok. 70 tysięcy osób. W ostatnim czasie miejsce rozsławił też teledysk, który nagrała tu polska artystka Cleo do piosenki ‘Dom’.
Malowana wieś jeszcze sławniejsza! Teledysk Cleo w Zalipiu bije rekordy popularności
