Dziś stroik na stole i choinka w salonie, kiedyś pająki i podłaźniczki. Tradycja przystrajania domów na święta przetrwała, choć ich wykonanie różni się od tych praktykowanych przez naszych przodków.
– Pająki, czyli takie ozdoby, takie współczesne żyrandole, wykonane z bibuły, ze słomy, z grochu, z pierza, zależy w jakim regionie naszego terenu się znajdziemy, to różne pająki zobaczymy i one były zawieszane u powały, malutkie pająki były wykonywane jako ozdoby zawieszane na zielonych gałązkach. Najważniejszym elementem przystrojenia naszej izby była zielona gałązka, która w tym okresie, jak to mówiono, gdzie cała natura, przyroda umiera, to jest jedyny element żywy, zielony, a do tego jeszcze iglasty, a jak iglasty, to jeszcze chroniący,zabezpieczający ludzi
– tłumaczyła etnograf Danuta Cetera.
Dawniej nie przynoszono do dom całego drzewka, a tylko gałązki, które były przypinane do ścian domów. Później pojawiła się podłaźniczka. Robiono ją z wierzchołka choinki i zawieszano odwróconą do góry nogami pod powałą.
Inne niż dziś były też ozdoby, które przyczepiano do gałązek czy podłaźniczki.
– Przygotowywane były światy. Światy to jest coś, co wygląda jak nasza bombka na choinkę. Jest to ozdoba charakterystyczna tylko dla tradycji polskiej, nigdzie tego nie spotkamy. Jest to robione z opłatków, okrąglutkie, albo bardzo proste sklejane opłatki, w formie kuli, albo już takie bardziej artystycznie dopieszczone, gdzie nożyczkami były wycinane wzory ażurowe i nieraz te światy były kilkupiętrowe, w kształcie takiego bałwanka i to też były zawieszane na gałązkach, choince czy podłaźniczce, zależy w jakim okresie znajdziemy się w naszej izbie podczas Wigilii –
– mówiła etnograf Danuta Cetera.
Te światy, oprócz tego, że pięknie wyglądały, były bardzo ważne dla ludzi. Symbolizowały miłość, dobrobyt, spokój i szczęście dla tego domu.
Choinka taka, jaką znamy dziś, na polskiej wsi pojawia się dopiero po I wojnie światowej.
Więcej o wigilijnych zwyczajach naszych przodków będzie można usłyszeć na antenie RDN Małopolska i RDN Nowy Sącz w Wigilię. Bądźcie z nami.