Kobiety, które m.in. pomagały Żydom podczas II wojny światowej będą patronkami tarnowskich skwerów. Radni uhonorowali w ten sposób Janinę Wałęgę-Filozof i Irenę Sendlerową. Natomiast poetka Halina Poświatowska została patronką jednej z tarnowskich ulic.
Zarówno Janina Wałęga-Filozof, jak i Irena Sendlerowa w trakcie II wojny światowej w bardzo dużym stopniu przyczyniły się do pomocy rodzinom żydowskim, ryzykując przy tym swoim życiem.
Reporter RDN Małopolska zapytał mieszkańców co sądzą o tej inicjatywie.
– Bardzo fajny pomysł, w ogóle mi nie przeszkadza. – Nie mam zdania. – Uważam, że Pani Sendlerowej owszem tak.- Bardzo dobry pomysł, to na pewno rozprzestrzeni jej nazwisko i myślę, że powiększy wiedzę tarnowian. – Jakikolwiek powstaje w Tarnowie pomnik pamięci, jest to dla mnie bardzo chwalebne.
Czy mieszkańcy wiedzą kim były patronki nowych skwerów?
– Pierwszy raz słyszymy. – Pomagała dzieciom żydowskim. – To jest osoba, która walczyła o społeczność żydowską i nie tylko. – Pomagała podczas drugiej wojny światowej.- Nie mam zielonego pojęcia kto to był. – Uratowała mnóstwo Żydów. – Była kobietą szczególną z wielkim sercem.
Skwer Janiny Wałęgi-Filozof zlokalizowany jest u zbiegu ulic ks. Romana Sitki, Eliasza Goldhammera oraz Józefa Poniatowskiego, natomiast skwer Ireny Sendlerowej znajduję się obok skrzyżowania ulic Eliasza Goldhammera i ks. Romana Sitko.
Nową nazwę otrzymała również jedna z ulic Tarnowa znajdująca się przy rondzie Jana Głuszaka Dagamary. Nosić będzie ona nazwę poetki – Haliny Poświatowskiej.
Janina Wałęga-Filozof – urodziła się w roku 1913, mieszkała przy ul. Szpitalnej w Tarnowie, była farmaceutką i w czasie wojny pomagała Żydom w getcie. Przyjęła dziewczynkę – Lilkę Blumenkranz do swojego domu. Jednak sąsiedzi zaczęli coś podejrzewać, dlatego z narażeniem życia Pani Janina wywiozła ją w bezpieczne miejsce. Włożyła dziecko do walizki podróżnej i pojechała pociągiem z Tarnowa do Przemyśla, w wagonie pełnym Niemców. Przewiozła Lilkę do klasztoru Sióstr Franciszkanek w Przemyślu, gdzie przetrwała wojnę. Janina
Wałęga-Filozof do końca wojny finansowała jej utrzymanie. Pomogła też znaleźć schronienie dla babci Lilki i całej jej żydowskiej rodziny. Gdy Lilka dorosła, wyjechała do Izraela i tam założyła rodzinę. Pani Janina Wałęga – Filozof została uhonorowana tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Irena Sendlerowa (1910 – 2008) – polska działaczka społeczna i charytatywna. Uhonorowana tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, dama Orderu Orła Białego i Orderu Uśmiechu. W czasie wojny prowadziła akcję ratowania dzieci żydowskich z getta warszawskiego. Wraz z grupą współpracowniczek udało jej się ocalić kilkaset dzieci. W październiku 1943 r. została aresztowana przez Gestapo. Z więzienia na Pawiaku wydostała się dzięki przeprowadzonej akcji uwolnienia i finansowemu wsparciu Rady 'Żegoty”. W czasie powstania warszawskiego była sanitariuszką w jednym z powstańczych punktów sanitarnych na Mokotowie. Po wojnie pracowała w opiece społecznej, administracji państwowej i średnim szkolnictwie medycznym. Przez długie lata jej działalność podczas okupacji niemieckiej była nieznana. Został spopularyzowana przez grupę teatralną z amerykańskiej szkoły średniej około 2000 roku. Uchwałą Sejmu VIII kadencji rok 2018 został ustanowiony rokiem Ireny Sendlerowej.
Halina Poświatowska (1935 – 1967) – polska poetka, ukończyła z wyróżnieniem studia Smith College w Berkshires w Northampton. Pomimo otrzymania oferty matrykulacji z pełnym stypendium na studia doktoranckie na Katedrze Filozofii Stanford University w Kalifornii powróciła do kraju i zamieszkała w Krakowie przy ul. Krupniczej. Zadebiutowała w 1956 r. publikując swoje wiersze w 'Gazecie Częstochowskiej”. Głównymi motywami jej poetyckiej twórczości były przeplatające się wzajemnie miłość i śmierć. Jej pierwszy zbiór poezji Hymn bałwochwalczy otrzymał przychylne opinie krytyków i poetów. Następne wiersze zebrane zostały w trzech kolejnych tomikach poezji: Dzień dzisiejszy, Oda do rąk i Jeszcze jedno wspomnienie. Po jej śmierci odnaleziono wiele niepublikowanych liryków, opowiadanie, bajkę dla
dzieci, dramaty, listy – zebrane w 'Dziełach”. Na krótko przed śmiercią, w 1967 r. Wydawnictwo Literackie opublikowało jej autobiograficzną powieść Opowieść dla przyjaciela. Pisała wiersze krótkie, proste, pełne miłości do życia i zarazem pełne bólu, zawierały całe jej życie. Poetka zmarła w wieku 32 lat. Jest patronką Szkoły Podstawowej nr 8 w Częstochowie, tam powstała izba pamięci poetki i wystawiono jej pomnik. Także w Częstochowie, w jej domu rodzinnym w 2007 r. otwarto Dom Poezji – Muzeum Haliny Poświatowskiej i odsłonięto Ławeczkę. Od 1974 r. w Częstochowie odbywa się Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Haliny Poświatowskiej.
Autor: Marcin Hebda