Temperatury spadają, a to może oznaczać tylko jedno – wielkimi krokami zbliża się jesień. Za chwilę część z nas zacznie palić w piecach, kotłach i kominkach, a zatem temat smogu powróci kolejny raz.
To właśnie ogrzewanie domów jednorodzinnych w największej mierze przyczynia się do powstawania zanieczyszczeń powietrza. Dzieje się tak, gdy spalamy węgiel i drewno w kotłach pozaklasowych, tzw. kopciuchach. W wielu domach to właśnie kopciuch jest głównym źródłem ciepła, ale również przyczyną bardzo groźnych dla naszego zdrowia chorób. W sezonie smogowym możemy odczuwać permanentne zmęczenie, duszności, nagłe i powracające bóle głowy, częściej dotykają nas infekcje, podrażnienia spojówek, ale to nie koniec. Przy dłuższym oddychaniu smogiem, jesteśmy narażeni na nowotwory, nadciśnienie tętnicze, udary, zawały oraz bezpłodność, astmę, alergię. Lista dolegliwości związanych z oddychaniem trującym powietrzem wydaje się nie mieć końca, ale jedno jest pewne – smog wpływa w ogromnym stopniu na nasze zdrowie. Najnowsze badania Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) mówią o 4 mln przedwczesnych zgonów na świecie każdego roku z powodu oddychania zanieczyszczonym powietrzem. Według różnych szacunków w Polsce smog przyczynia się do śmierci 30 – 46 tysięcy osób rocznie. Wbrew pozorom, choroby układu oddechowego nie odpowiadają za większość zgonów związanych ze smogiem, lecz różnego rodzaju powikłania ze strony układu krążenia, czyli udar mózgu, zawał czy niewydolność serca. Jak się przed tym chronić? Warto zacząć od wykorzystania czystego źródła ciepła w swoim domu!
Antysmogowa rewolucja
Dzięki wdrożeniu uchwały antysmogowej dla Krakowa, mieszkańcy wymienili ponad 27 tysięcy nieefektywnych źródeł ogrzewania. Dziś nie ma już mieszkańca Krakowa, który nie widzi ogromnej poprawy jakości powietrza, która nastąpiła na przestrzeni ubiegłych lat. Poprawę jakości powietrza potwierdzają również analizy przeprowadzone przez naukowców z Akademii Górniczo-Hutniczej. W Krakowie w sezonie grzewczym 2019-2020 średni poziom szkodliwych zanieczyszczeń (PM 10 i PM 2,5) był o ponad 40 proc. niższy w porównaniu z sezonem 2012-2013. Podobną sytuację zaobserwowano w przypadku rakotwórczego benzo(a)pirenu, którego średnie stężenie zmniejszyło się o 42 proc.
W Krakowie udało się i oddycha się znacznie przyjemniej, ale pora również na całe województwo. Uchwała antysmogowa dla Małopolski nakłada obowiązek wymiany przestarzałych kotłów na węgiel i drewno do końca 2022 roku. Oznacza to, że na ostateczne pożegnanie się z kopciuchem pozostaje już bardzo niewiele czasu. Można je wymienić na podłączenie do sieci ciepłowniczej, ogrzewanie gazowe, pompę ciepła, nowoczesny kocioł spełniający wymagania ekoprojektu na pelet, zgazowujący drewno lub na węgiel. Z tym, że na nowe kotły węglowe, nawet spełniające wymogi ekoprojektu, nie są już przyznawane dotacje.
Z wymianą urządzeń nie musimy jednak radzić sobie zupełnie sami. Czekają na nas dotacje i fachowa obsługa w gminnych punktach Programu „Czyste Powietrze”. – Czasu na wymianę starego pieca pozostało niewiele, w związku z czym nie zwlekajmy! Warto jak najszybciej złożyć wniosek o dofinansowanie. Z programu Czyste Powietrze mieszkańcy mogą otrzymać dotację na wymianę pieca oraz na docieplenie domu – podkreśla Łukasz Smółka, Wicemarszałek Województwa Małopolskiego.
Przyjdź i weź dotację na wymianę pieca
We wszystkich gminach powinny funkcjonować punkty konsultacyjno-informacyjne programu „Czyste Powietrze”. Program ten jest skierowany do właścicieli oraz współwłaścicieli domów jednorodzinnych lub wydzielonych w budynkach jednorodzinnych lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą. Możemy dzięki niemu otrzymać dofinansowanie na wymianę przestarzałego pieca oraz zakup i montaż nowego. Program przewiduje również możliwość dofinansowania instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, jak również termomodernizacji budynku, w tym wymiany okien i drzwi oraz docieplenia przegród budowlanych. Dodatkowo z programu można uzyskać dotację do zakupu i montażu urządzeń zasilanych odnawialnymi źródłami energii, takimi jak panele fotowoltaiczne, pompy ciepła czy kolektory słoneczne. – W tym momencie we wszystkich gminach Małopolski działają Ekodoradcy. Wystarczy tylko skontaktować się z Urzędem Gminy! Poza tym wnioski dotacyjne są coraz prostsze, a formalności jest coraz mniej. W związku z tym tak naprawdę od dobrej woli każdego z nas zależy wymiana starego kopciucha w domu – namawia Wicemarszałek Łukasz Smółka.
W gminnym punkcie otrzymamy specjalistyczną poradę w kwestii wymiany urządzenia grzewczego oraz możemy liczyć na pomoc w wypełnieniu odpowiedniego wniosku o dofinansowanie. Maksymalna kwota dotacji to 30 tys. zł w podstawowym dofinansowaniu oraz 37 tys. zł w podwyższonym. Zgodnie z zapisami uchwały antysmogowej dla Małopolski na wymianę kotła pozostaje już tylko niespełna 15 miesięcy, a więc warto rozważyć wymianę kotła już dziś i dowiedzieć się więcej na stronie www.czystepowietrze.gov.pl lub pod numerem telefonu: 12 422 94 90.
Dotację z programu „Czyste Powietrze” można łączyć z ulgą termomodernizacyjną. Każdy właściciel lub współwłaściciel budynku mieszkalnego jednorodzinnego ma możliwość skorzystania z ulgi podatkowej. W rocznej deklaracji PIT można odliczyć od podstawy opodatkowania koszty poniesione na termomodernizację swojego domu. Pod pojęciem termomodernizacji należy rozumieć wprowadzenie zmian w budynku, których efektem jest zmniejszenie jego zapotrzebowania na ciepło. Można do nich zaliczyć m.in. zakup nowego kotła grzewczego, przyłączenie domu do sieci gazowej lub ciepłowniczej, wymianę nieszczelnych okien, ocieplenie domu oraz zakup urządzeń wykorzystujących energię odnawialną. Odliczeniu podlegają również koszty związane z zakupem materiałów, a także koszty wykonania usługi. W jednym roku możemy odliczyć maksymalnie 53 tys. zł, możliwe jest także wspólne rozliczenie ulgi i wówczas wtedy małżeństwa mogą otrzymać aż 106 tys. zł z uwzględnieniem indywidualnego limitu.
Pamiętaj o obowiązku złożenia deklaracji o rodzaju ogrzewania budynku
1 lipca 2021 roku wprowadzony został obowiązek składania przez właścicieli i zarządców budynków deklaracji o rodzaju ogrzewania budynku. Deklarację możemy złożyć w wersji tradycyjnej (papierowej) w Urzędzie Gminy lub zrobić to samodzielnie, bez wychodzenia z domu. Wystarczy, że posiadamy profil zaufany, podpis elektroniczny lub e-dowód. Aby wypełnić deklarację należy wejść na stronę www.zone.gunb.gov.pl i wybrać opcję “złóż deklarację”. Ostatnim krokiem jest już tylko wypełnienie jej i wysłanie. Jeśli pojawią się pytania, warto skontaktować się z Ekodoradcą w swojej gminie lub zapoznać się ze stroną www.zone.gunb.gov.pl, na której można znaleźć najczęstsze pytania wraz z odpowiedziami. Warto zrobić to jak najszybciej i nie czekać do ostatniej chwili, gdyż brak złożenia deklaracji może wiązać się z karą grzywny aż do 5 tys. zł. – Zachęcam wszystkich mieszkańców Małopolski do złożenia deklaracji o ogrzewaniu budynku w systemie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków do końca bieżącego roku. Bądźmy odpowiedzialni i zatroszczmy się o jakość powietrza w naszym regionie – podkreśla Wicemarszałek Łukasz Smółka
